Jerzy Duda-Gracz, choć pochodził z Częstochowy, wybrał Katowice jako miejsce do życia i tworzenia. Spacer po Katowicach śladami artysty

Zapraszamy na spacer po Katowicach śladami Jerzego Dudy-Gracza, malarza, rysownika, scenografa, nauczyciela akademickiego, profesora. Choć Duda-Gracz pochodził z Częstochowy, gdzie urodził się w 1941 roku, to jako miejsce do życia i tworzenia wybrał Katowice.

Katarzyna Pachelska
Jerzy duda gracz katowice

Akademia Sztuk Pięknych, ul. Raciborska

Jerzy Duda-Gracz skończył liceum plastyczne w Częstochowie. Na studia przyjechał do Katowic, do filii krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, Wydział Grafiki. Uczelnię skończył w 1968 roku. Niespełna 10 lat później powrócił na swoją uczelnię, gdzie w latach 1976-1982, był nauczycielem malarstwa i grafiki. Dziś katowicka Akademia Sztuk Pięknych to już samodzielna, oddzielna od krakowskiej, uczelnia.

Artysta mówił „(…)Urodziłem się w Częstochowie, mieszkam na Śląsku, maluję wyłącznie w Polsce, bo jestem człowiekiem chorym na Polskę(…)”. Jako artysta był określany mianem „wnikliwego satyryka”, a jego twórczość miała widoczny, wręcz ostry, pazur publicystyczno-moralizatorski. Przedstawiał ludzi o zdeformowanych ciałach, obnażał takie wady jak nietolerancję, zakłamanie, głupotę, chamstwo, fascynację pieniądzem czy lenistwo. Jego twórczość, przesiąknięta groteską i tragizmem, prezentuje mistrzowski, oryginalny warsztat. Dorobek Dudy Gracza to obrazy polskiej prowincji, dzieła inspirowane muzyką i literaturą, ale także portrety, w tym słynny cykl „Gęby”, gdzie najważniejsza była synteza osobowości, a dopiero później konwencjonalne podobieństwo.

Kościół Najświętszej Marii Panny, róg ulic Przemysłowej i Granicznej

Jerzy Duda-Gracz jest znany również z twórczości o tematyce religijnej. Jego monumentalny cykl „Golgota Jasnogórska”, namalowany w latach 2000-2001, można oglądać w klasztorze ojców paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie. Ale również w Katowicach, w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny na rogu ulic Granicznej i Przemysłowej, można podziwiać jego twórczość. Artysta namalował dla tego kościoła cztery obrazy, umieszczone w centralnych miejscach świątyni: patronalny Wniebowzięcia NMP, Miłosierdzia Bożego "Jezu ufam Tobie", Chrztu Pana Jezusa i św. Barbary.

Teatr Śląski, Katowice

Jerzy Duda-Gracz był nie tylko rozchwytywanym malarzem, ale i miłośnikiem teatru. Sam mówił: "Marzy mi się - i to jest chyba jedyne marzenie mojego życia - granie w teatrze". Był autorem scenografii do spektaklu Teatru Śląskiego „Filomena Marturano” w 1981 roku. Później współpracował też z takimi scenami jak Teatr Stary w Krakowie, Opera Śląska w Bytomiu, Teatr Witkiewicza w Zakopanem czy Teatrem Słowackiego w Krakowie. Z teatrem związała się jego córka, Agata Duda-Gracz, ceniona reżyserka teatralna.

Wydział Radia i Telewizji UŚ (dziś Szkoła Filmowa), ul. św. Pawła 3

Artysta do końca życia pozostał aktywnym nauczycielem akademickim. W latach 90 i na przełomie wieków uczył w Europejskiej Akademii Sztuk Pięknych, a od 2001 do 2004 roku – na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W tamtych latach ten prestiżowy i oblegany przez studentów z całej Polski wydział znajdował się przy ulicy Bytkowskiej. Od kilku lat mieści się w nowym budynku przy ul. Świętego Pawła 3.

Muzeum Śląskie

W kolekcji Muzeum Śląskiego jest twórczość Jerzego Dudy-Gracza, m.in. namalowany w 1985 roku obraz „Polska szkoła jazdy – Farbowanym lisom”. Ale to nie wszystko. Muzeum, jeszcze w starej siedzibie, zorganizowało w 2005 roku dużą, liczącą 100 obiektów, pośmiertną wystawę dzieł Dudy-Gracza.

Grób na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza

Jerzy Duda-Gracz zmarł 5 listopada 2004 roku w wieku 63 lat. Został pochowany na cmentarzu przy ulicy Sienkiewicza w Katowicach. Jego pogrzeb poprzedziła msza w katedrze Chrystusa Króla.

Ulica Jerzego Dudy-Gracza

Katowice uhonorowały swojego zasłużonego dla kultury mieszkańca ulicą jego imienia. Rada Miasta zdecydowała w 2007 roku o nadaniu imienia Jerzego Dudy-Gracza arterii łączącej aleję Roździeńskiego z ulicami Warszawską i 1 Maja. Jego popiersie umieszczono z kolei w Galerii Artystycznej na placu Grunwaldzkim w dzielnicy Koszutka.

Galeria Artystyczna

Może Cię zainteresować:

Katowice Krystyny Bochenek. Spacer po mieście śladami wicemarszałek Senatu, dziennikarki i społeczniczki, która zginęła tragicznie

Autor: Katarzyna Pachelska

03/10/2022

Jerzy Kukuczka Mural Katowice Bogucice

Może Cię zainteresować:

Spacer po Katowicach śladami Jerzego Kukuczki. Od śmierci himalaisty mijają 33 lata

Autor: Michał Wroński

24/10/2022

Popiersie Szklarski

Może Cię zainteresować:

Autor książek o Tomku Wilmowskim, Alfred Szklarski, wybrał sobie Katowice jako miejsce do życia

Autor: Katarzyna Pachelska

29/01/2023

Subskrybuj ślązag.pl

google news icon