Twórcami Rankingu Gmin Województwa Śląskiego są:
- Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego,
- katowicki ośrodek OKST im. Waleriana Pańki
- Główny Urząd Statystyczny w Katowicach.
Badane samorządy podzielono na trzy grupy:
- miasta na prawach powiatu,
- miasta powyżej 20 tysięcy mieszkańców,
- gminy poniżej 20 tysięcy mieszkańców.
Celem tego przedsięwzięcia jest wyłonienie i promowanie gmin wyróżniających się pod względem rozwoju społeczno-gospodarczego.
- Mamy nadzieję, że przeprowadzane analizy statystyczne staną się podstawą ważnej dyskusji zarówno nad zarządzaniem lokalnym, jak i strategicznymi kierunkami rozwoju regionu - mówią twórcy Rankingu.
W kategorii miast na prawach powiatu pierwsza dziesiątka miast to:
- Bielsko-Biała
- Katowice
- Rybnik
- Gliwice
- Tychy
- Żory
- Dąbrowa Górnicza
- Jastrzębie-Zdrój
- Częstochowa
- Jaworzno
Katowice swoje wysokie miejsce zawdzięczają m.in. bardzo dobrym wskaźnikom w takich kategoriach jak średnioroczne dochody własne budżetów gmin na 1 mieszkańca w latach 2018–2020 (1. miejsce - 4699,94 zł), liczba podmiotów gospodarki narodowej w REGON na 1000 ludności w wieku produkcyjnym w 2020 r. (1. miejsce - 295) czy średnioroczne wydatki majątkowe inwestycyjne budżetów gmin na 1 mieszkańca w latach 2018–2020: 1350,10 zł (4. miejsce). Za to Katowice mają złą, w porównaniu do innych miast, sytuację jeśli chodzi o średnioroczny wskaźnik zadłużenia budżetów gmin w latach 2018–2020: aż 32,5 proc. (14. miejsce) czy wydatki bieżące budżetu gminy na administrację publiczną na 1 mieszkańca w 2020 r.: aż 514,82 zł (17. miejsce). Z danych wynika również, że udział powierzchni objętej obowiązującymi
miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego w powierzchni ogółem w Katowicach jest niska, i wynosi zaledwie 27,5 proc. (16. miejsce).
Najlepsze dziesięć gmin powyżej 20 tys. mieszkańców to:
- Tarnowskie Góry
- Cieszyn
- Mikołów
- Czeladź
- Czechowice-Dziedzice
- Lubliniec
- Jasienica
- Łaziska Górne
- Zawiercie
- Żywiec
Gminy poniżej 20 tysięcy mieszkańców:
- Goczałkowice-Zdrój (powiat pszczyński)
- Buczkowice (powiat bielski)
- Wilkowice (powiat bielski)
- Lubomia (powiat wodzisławski)
- Imielin (powiat bieruńsko-lędziński)
- Szczyrk (powiat bielski)
- Chybie (powiat cieszyński)
- Przyrów (powiat częstochowski)
- Kornowac (powiat raciborski)
- Kozy (powiat bielski)
Lista wskaźników, wpływających na pozycję w Rankingu:
- Średnioroczne dochody własne budżetów gmin na 1 mieszkańca w latach 2018–2020
- Średnioroczne wydatki majątkowe inwestycyjne budżetów gmin na 1 mieszkańca w latach 2018–2020
- Średnioroczny wskaźnik zadłużenia budżetów gmin w latach 2018–2020
- Wydatki bieżące budżetów gmin na administrację publiczną na 1 mieszkańca w 2020 r.
- Średnioroczne środki z Unii Europejskiej i innych źródeł niepodlegające zwrotowi na finansowanie programów i projektów unijnych stanowiące dochód budżetów gmin na 1 mieszkańca w latach 2018–2020
- Liczba podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w REGON na 1000 ludności w wieku produkcyjnym w 2020 r.
- Wyniki egzaminu ósmoklasisty w roku szkolnym 2020/2021 – średni wynik w %
- Saldo migracji na 1000 ludności w 2020 r.
- Wydatki budżetów gmin na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego (z wyłączeniem wydatków majątkowych inwestycyjnych) na 1 mieszkańca w 2020 r.
- Udział środków przekazanych organizacjom pozarządowym i innym podmiotom prowadzącym działalność pożytku publicznego w wydatkach bieżących budżetów gmin w 2020 r.
- Wydatki budżetów gmin na ochronę powietrza atmosferycznego i klimatu na 1 mieszkańca w 2020 r.
- Odsetek korzystających z sieci kanalizacyjnej w 2020 r.
- Przyrost naturalny na 1000 ludności w 2020 r.
- Udział powierzchni objętej obowiązującymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego w powierzchni ogółem gminy w 2020 r.
- Wydatki bieżące na oświatę, wychowanie i opiekę nad dzieckiem w wieku do lat 3 na 1 mieszkańca w wieku przedprodukcyjnym w 2020 r.
- Udział nakładów na szkolenia pracowników rad i urzędów gmin w wydatkach bieżących budżetów gmin na administrację publiczną w 2020 r.
