Dzięki tym zdjęciom można się przenieść w czasie o 32 lata, do 1989 roku, i przypomnieć sobie, jak wyglądały Katowice u schyłku PRL-u.
Centrum Katowic na zdjęciach lotniczych z 1989 roku
Rynek przypominał wielką zajezdnię tramwajową, prawie bez grama zieleni. Dom Prasy jeszcze gościł różnorodne redakcje i miał charakterystyczne żółte okna, a przed nim można było parkować auta. Na zdjęciu alei Korfantego jeszcze można dostrzec wyburzone później Pałac Ślubów i budynek DOKP koło ronda i Spodka. Na innej fotografii dostrzeżemy dziś wielkiego nieobecnego - Hotel Silesia. Wieże Stalexportu jeszcze królowały wysokością w Katowicach - dziś są już w cieni powstającego w bezpośrednim sąsiedztwie kompleksu Global Office Park. A budynek Sejmiku Śląskiego był jeszcze szarobury, dziś cieszy oczy wyczyszczoną elewacją z piaskowca.
Fotografie lotnicze centrum Katowic, które prezentujemy poniżej, znajdują się w zasobach Narodowego Archiwum Cyfrowego. Katowice w 1989 roku uwiecznił Lech Zielaskowski, fotograf pasjonujący się fotografią lotniczą.
On i jego zespół dokumentował głównie architekturę i przemysł miast Polski od połowy lat 50. do końca lat 90. XX w., ze szczególnym uwzględnieniem lotnictwa i przemysłu lotniczego. Występują również zdjęcia z uroczystości kościelnych, zwłaszcza trzech pierwszych pielgrzymek papieża Jana Pawła II do Polski, oraz planów filmowych i wydarzeń kulturalnych. Zielaskowski i jego team fotografował różne miasta Polski, w Katowicach nie tylko centrum, ale też takie dzielnice jak Ligota.
Kim był Lech Zielaskowski, autor zdjęć
Lech Zielaskowski urodził się 3 kwietnia 1937 r. w Warszawie. Podczas okupacji niemieckiej mieszkał z matką na Żoliborzu, skąd został wysiedlony po kapitulacji powstania warszawskiego. W 1945 r. powrócił wraz z matką do swojego mieszkania i podjął naukę w szkole Towarzystwa Przyjaciół Dzieci nr 1. W latach szkolnych wykonał swoje pierwsze fotografie, które umieszczał w szkolnych gazetkach i kronikach fotograficznych. W 1956 r. zdał maturę, po czym został w 1957 r. powołany do służby wojskowej w Marynarce Wojennej. Po rocznym szkoleniu otrzymał skierowanie do pracy jako fotoreporter w Tygodniku Marynarki Wojennej „Bandera”. Po zwolnieniu z wojska wrócił do Warszawy i od 1 stycznia 1960 r. rozpoczął pracę w Wytwórni Filmowej „Czołówka” na etacie asystenta operatora obrazu u boku Witolda Sobocińskiego . W roku 1968 otrzymał prawo do debiutu, a w roku 1969 uzyskał III kategorię operatora filmowego. W latach 70. ukończył studia, a następnie podyplomowe studium na Wydziale Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego. W charakterze współpracy operatorskiej pracował przy filmach fabularnych „Czerwone berety” (1962) i „Wszystko na sprzedaż” (1968). Wykonywał też zdjęcia do filmów dokumentalnych i instruktażowych, m.in. „Śladami walki” (1968), „W służbie narodu” (1971), „W defiladowym słońcu” (1973), „Zasady szkolenia w lotach koszących” (1975), „Uwaga, niewybuchy” (1975), „Znaczenie znajomości uzbrojenia czołgu” (1977), „Obrona cywilna w działaniu na rzecz przegrupowania wojsk” (1978), „Dwa lipce” (1979), „Strażacy” (1980), „Ocalić Polskę” (cz. 1 „Niezadowolenie”, cz. 2 „Kryzys”, 1985), „Powrót do gniazda” (1988) . Mieszkał początkowo na Żoliborzu przy ul. Stołecznej 2, a od 1967 r. w nowo wybudowanym punktowcu Ściany Wschodniej przy ul. Świętokrzyskiej 35, gdzie zamieszkiwał aż do śmierci. Współpracował z tygodnikiem „Panorama” i Agencją Fotograficzną Interpress. Jego zdjęcia umieszczano w książkach, na plakatach i w folderach reklamowych polskiego przemysłu lotniczego. Jako fotograf lotniczy spędził zawodowo w powietrzu 200 godzin na samolotach i śmigłowcach, głównie PZL-104 Wilga, PZL-101 Gawron oraz Mil Mi-2. Posiadał akredytację Międzynarodowych Salonów Lotniczych, współpracował z PLL LOT, realizując materiały reklamowe na potrzeby linii lotniczych . Fotografował również uroczystości kościelne podczas pielgrzymek papieża Jana Pawła II do Polski w latach 1979–1987. Był także autorem zdjęć specjalnych (lotniczych) do filmów „Odwet” (1982) i „V.I.P.” (1991) oraz serialu „Ekstradycja 2” (1996–1997). W 1989 r. założył Agencję Fotograficzną „LIZ”. Był autorem wielu albumów m.in. The Sky Travel, Polska z lotu ptaka, Podniebne impresje, Lot nad Polską. Ostatnie fotografie Lech Zielaskowski wykonał ok. 2003 r. Zmarł w Warszawie 20 lipca 2011 r. i został pochowany na Cmentarzu Bródnowskim .
